SCB EIC เปิดผลกระทบโควิด 19 เร่งให้เกิด Zombie Firm มากขึ้น

ศูนย์วิเคราะห์เศรษฐกิจและธุรกิจ ธนาคารไทยพาณิชย์ หรือ SCB EIC รายงานถึง สัดส่วนบริษัทที่ประสบปัญหาความสามารถในการจ่ายดอกเบี้ยติดต่อกันเป็นเวลานาน (Zombie Firm) ได้เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องในรอบทศวรรษที่ผ่านมาจนเป็นที่น่ากังวลต่อประสิทธิภาพการผลิตและการลงทุนในภาคธุรกิจไทย
.
โดยสัดส่วน Zombie Firm ในปี 2562 ก่อนเกิดวิกฤติ COVID-19 อยู่ใกล้เคียงกับสัดส่วนก่อนเกิดวิกฤติการเงินโลกในปี 2550 เพื่อความเข้าใจที่มากขึ้นเกี่ยวกับปัญหา Zombie Firm ในบทความนี้ EIC ได้ทำการวิเคราะห์ประเด็นนี้และพบข้อสังเกตสำคัญดังนี้
.
Zombie Firm เป็นบริษัทที่มีประสิทธิภาพการผลิต การทำกำไร และการลงทุนที่ต่ำกว่าบริษัททั่วไป การคงอยู่ของบริษัทเหล่านี้จึงมีแนวโน้มก่อให้เกิดการจัดสรรทรัพยากรอย่างไม่มีประสิทธิภาพ (Resource Misallocation) และเป็นที่น่ากังวลสำหรับประสิทธิภาพและการลงทุนของภาคธุรกิจไทย
.
Zombie Firm เป็นแล้วหายยาก หายแล้วมักกลับไปเป็นอีก และมีโอกาสฟื้นตัวค่อนข้างน้อย แต่ไม่ยอมออกจากตลาด จนเป็นปัญหาที่เรื้อรังต่อระบบเศรษฐกิจโดยรวม และมักกระจุกตัวอยู่ในกลุ่มบริษัทที่มีขนาดสินทรัพย์เล็กที่สุดและใหญ่ที่สุด และในกลุ่มบริษัทที่มีอายุมาก
.
จากการประเมินความสามารถในการจ่ายดอกเบี้ยของภาคธุรกิจไทยตามยอดขายที่หดตัวลง SCB EIC คาดว่าสัดส่วน Zombie Firm จะเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยในปี 2563 -2565 หลังวิกฤติ COVID-19 โดยกลุ่มอุตสาหกรรมที่พึ่งพาการท่องเที่ยวจะได้รับผลกระทบที่รุนแรงที่สุด และยังมีแนวโน้มซ้ำเติมธุรกิจขนาดเล็กที่เปราะบางอยู่ก่อนแล้ว
.
สัดส่วน Zombie Firm ที่จะเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยหลังวิกฤติ COVID-19 สวนทางกับช่วงวิกฤติการเงินโลก (2007-2009) ที่สัดส่วน Zombie Firm ลดลง โดย SCB EIC ประเมินว่ามาจากปัจจัยหลัก ๆ ได้แก่ ระดับความรุนแรงของวิกฤติเศรษฐกิจที่มากกว่า ขีดความสามารถในการลดอัตราดอกเบี้ยที่น้อยกว่า แนวโน้มค่าเงินบาทที่แข็งค่ากว่า อัตราการว่างงานของไทยที่เพิ่มขึ้นเร็วกว่า และภาคธุรกิจขนาดเล็กที่เปราะบางกว่า
.
การช่วยเหลือภาคธุรกิจไทยในระยะสั้น เช่น มาตรการปรับโครงสร้างหนี้มีความจำเป็นเพื่อควบคุมผลของแผลเป็นทางเศรษฐกิจ มาตรการในระยะถัดไปควรมุ่งเน้นการจัดกลุ่มผู้ได้รับความช่วยเหลือ โดยสำหรับบริษัทที่ไม่สามารถแข่งขันได้ควรสร้างกระบวนการออกจากธุรกิจอย่างคล่องตัวและมีผลกระทบจำกัด (orderly exit) ในขณะที่กลุ่มบริษัทที่สามารถแข่งขันได้ ควรได้รับความช่วยเพื่อพัฒนาขีดความสามารถในการแข่งขันภายใต้บริบทของธุรกิจและเศรษฐกิจหลังการระบาด COVID-19