นายพิชัย ชุณหวชิร รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง เปิดเผยว่ากระทรวงการคลังอยู่ระหว่างพิจารณาการปรับอัตราภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) จาก 7% ซึ่งถูกตรึงมานานกว่า 20 ปี ซึ่งหลายประเทศในภูมิภาค เช่น อินโดนีเซีย ปรับขึ้น VAT ไปที่ 12% แล้ว การปรับ VAT จึงเป็นแนวทางสร้างรายได้รัฐอย่างยั่งยืน เพราะเป็นการเก็บจากผู้ที่บริโภคมาก ซึ่งมักเป็นกลุ่มที่มีรายได้สูง
ทั้งนี้ รัฐบาลย้ำว่าหากมีการปรับ VAT จริง จะมีมาตรการคุ้มครองผู้มีรายได้น้อยควบคู่กัน อาทิ สิทธิใช้น้ำ ไฟ และการเดินทางสาธารณะในราคาประหยัด หรือแม้แต่ใช้ฟรีในบางกรณี เพื่อให้การเปลี่ยนแปลงเป็นธรรมและลดผลกระทบต่อประชาชนฐานราก
ส่วนการจัดทำระบบ Negative Income Tax หรือภาษีเงินได้ติดลบ เต็มรูปแบบในปี 2570 ว่า คาดว่าประชาชนเกือบทั้งหมด จะต้องยื่นแบบแสดงรายได้ เพื่อให้รัฐสามารถระบุกลุ่มผู้มีรายได้น้อย และจัดสรรงบประมาณช่วยเหลือได้อย่างตรงจุด แทนการแจกเงินแบบกระจายเช่นในอดีต ซึ่งปัจจุบันไทยมีประชากร 67 ล้านคน แต่ผู้ที่เข้าสู่ระบบภาษีจริงมีเพียง 10 ล้านคน หรือ 15% ของประชากร และมีผู้เสียภาษีจริงจังเพียง 4 ล้านคน หรือประมาณ 6% เท่านั้น ซึ่งระบบใหม่นี้จะช่วยสร้างฐานข้อมูลรายได้ประชาชนที่แม่นยำขึ้น
โดยการช่วยเหลือภายใต้ Negative Income Tax จะเป็นแบบอัตราก้าวหน้า หากรายได้ต่ำกว่าเกณฑ์ที่กำหนด เช่น 60,000 บาทต่อปี ประมาณ 5,000 บาทต่อเดือน จะได้รับเงินสนับสนุนจากรัฐ โดยคำนวณตามส่วนต่างของรายได้ที่ห่างจากเกณฑ์ความยากจน ยิ่งมีรายได้น้อย ยิ่งได้รับการสนับสนุนมาก และเมื่อรายได้เข้าใกล้ หรือเกินเกณฑ์ การช่วยเหลือจะทยอยลดลง เพื่อสร้างแรงจูงใจให้ประชาชนทำงาน และเพิ่มรายได้ด้วยตนเอง โดยที่ผ่านมารัฐใช้งบประมาณช่วยเหลือผู้มีรายได้น้อยในหลายรูปแบบ เช่น งบสนับสนุนเกษตรกรสูงสุดกว่า 60,000 ล้านบาทต่อปี ก่อนจะปรับลดเหลือราว 40,000 ล้านบาทต่อปี ซึ่งระบบใหม่นี้จะรวมศูนย์การช่วยเหลือให้อยู่ในช่องทางเดียวที่มีประสิทธิภาพกว่า
