ศูนย์วิจัยเศรษฐกิจดิจิทัล การลงทุนและการค้าระหว่างประเทศ (DEIIT) มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย เปิดเผยรายงานผลการประเมินและคาดการณ์ผลกระทบของความขัดแย้งไทยกัมพูชาต่อตลาดแรงงานและแรงงานกัมพูชาในไทย พบว่า แรงงานกัมพูชาในประเทศไทยอยู่ในภาคเกษตรกรรม ก่อสร้าง อุตสาหกรรมแปรรูปอาหาร และบริการ จำนวนตัวเลขเป็นทางการเข้าเมืองถูกต้องตามกฎหมาย 500,000 คน เมื่อรวมกับแรงงานที่ลักลอบเข้าเมืองคาดว่าจะมีรวมกว่า 1–1.2 ล้านคน
แรงงานเหล่านี้ยังเป็นแหล่งรายได้สำคัญของประเทศกัมพูชา เนื่องจากส่งเงินกลับบ้านเกิดคิดเป็นรายได้สำคัญของเศรษฐกิจกัมพูชาราว 40,000–65,000 ล้านบาทต่อปี หรือคิดเป็นกว่า 6.5% ของจีดีดีประเทศกัมพูชา
ผลกระทบเบื้องต้นต่อตลาดแรงงานจากความขัดแย้งไทยกัมพูชามีหลายด้าน การอพยพของแรงงานกัมพูชากลับประเทศ ในช่วง 5 วันของความขัดแย้งรุนแรง พบว่ามีแรงงานกัมพูชาประมาณ 400,000 คน เดินทางกลับประเทศ ในจำนวนนี้มี 150,000 คนกลับประเทศในวันแรก ดังนั้น รัฐบาลไทยควรมีมาตรการเชิงรุกในการลดการปลุกกระแสความเกลียดชังทางด้านเชื้อชาติและส่งเสริมความสัมพันธ์อันดีระหว่างชุมชนไทยและแรงงานกัมพูชา
การที่แรงงานหลายแสนคนกลับประเทศในเวลาอันรวดเร็ว ทำให้ ไทยประสบภาวะขาดแคลนแรงงานฉับพลัน ในขณะเดียวกันยังเป็นภาระต่อระบบเศรษฐกิจกัมพูชา เนื่องจากแรงงานเหล่านี้ไม่มีงานรองรับในประเทศ ขาดรายได้ และทำให้การส่งเงินกลับประเทศ (remittance) ลดลงทันที
อย่างไรก็ตาม แรงงานกัมพูชาจำนวนมากที่หดหายรวดเร็วเกิดการขาดแคลนแรงงานแบบฉับพลันในไทย กระทบการผลิตและการดำเนินงานของกิจการให้สะดุดได้ ส่งผลให้กิจกรรมในภาคเกษตร กิจการก่อสร้าง โรงงานแปรูปอาหาร โดยเฉพาะจังหวัดชายแดนอย่างจันทบุรี ตราด และสุรินทร์ ซึ่งแรงงานกัมพูชาคิดเป็นกว่า 70–80% ของแรงงานทั้งหมด ผู้ประกอบการจำนวนมากต้องชะลอการผลิต หากสถานการณ์ความขัดแย้งยืดเยื้อส่งผลกระทบต่อการขาดแคลนแรงงาน ทางการควรเพิ่มการนำเข้าแรงงานจากลาวและเมียนมาชดเชย
หากประเทศไทยจำเป็นต้องใช้แรงงานจากลาวและเมียนมาแทนแรงงานกัมพูชาทั้งหมด ซึ่งมีอยู่ราว 1–1.2 ล้านคน จะเผชิญกับข้อจำกัดด้านปริมาณแรงงานทดแทนในระยะสั้น เนื่องจากแรงงานจากลาวมีจำนวนจำกัดและเน้นทำงานในภาคบริการ ขณะที่แรงงานเมียนมา ส่วนใหญ่กระจุกอยู่ในภาคอุตสาหกรรมและชายแดนตะวันตก-ภาคเหนือ
ดังนั้น การปรับโครงสร้างการผลิตจากการใช้แรงงานเข้มข้น มาใช้เทคโนโลยีและทุนเข้มข้นขึ้นเป็นสิ่งที่ไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ในระยะยาว การลดการพึ่งพาแรงงานจากประเทศเพื่อนบ้านโดยใช้เทคโนโลยีเข้ามาแทนที่เป็นสิ่งที่ต้องมีการวางแผนลงทุนเอาไว้ล่วงหน้า
