สมาคมอุตสาหกรรมอาหารแห่งเอเชีย (Food Industry Asia: FIA) ร่วมกับกลุ่มอุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่ม สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย (ส.อ.ท.) และ สมาคมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีทางอาหารแห่งประเทศไทย (FoSTAT) จัดงานประชุมเชิงวิชาการในหัวข้อ “SCIENCE IN ACTION – Reformulating Thailand’s Food Future” โดยมีกลุ่มผู้กำหนดนโยบาย หน่วยงานกำกับดูแล นักวิชาการ และผู้นำอุตสาหกรรมอาหาร เข้าร่วมประชุมเป็นจำนวนมากเพื่อมาร่วมแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ แบ่งปันแนวทางปฏิบัติงาน และกำหนดทิศทางความร่วมมือด้านการปรับสูตรอาหารสู่การสร้างเสริมสุขภาพที่ดีขึ้นของผู้บริโภคชาวไทย
เวทีครั้งนี้เน้นย้ำการใช้วิทยาศาสตร์เป็นฐานข้อมูลในการยกระดับสุขภาวะของผู้บริโภค ท่ามกลางความท้าทายของสังคมไทยที่กำลังเผชิญจากโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง อาทิ เบาหวาน ความดันโลหิต และโรคหัวใจ ซึ่งเชื่อมโยงกับพฤติกรรมการบริโภคอาหารรสหวาน มัน และเค็มเกินความต้องการ การปรับสูตรอาหารจึงถูกพิจารณาว่าเป็นหนึ่งในกลไกสำคัญของการป้องกันโรคร้ายเหล่านี้ พร้อมตีโจทย์ความท้าทายในการปรับสูตรอาหารระดับอุตสาหกรรม ความท้าทายของการปรับสูตรอาหารในตลาดไทยอยู่ที่ความเคยชินของผู้บริโภคที่มีต่อรสชาติแบบเดิม ๆ โดยให้ความสำคัญในการลดโซเดียมซึ่งถือเป็นปัจจัยหลักในการรับรู้ความอร่อยของอาหารส่วนมาก นอกจากนี้ ยังต้องอาศัยการสื่อสารบนบรรจุภัณฑ์เพื่อให้เกิดยอมรับของตลาด ตัวอย่าง การใช้คำอธิบายที่กระตุ้นประสาทสัมผัสแทนคำว่า “ลดเกลือ” ซึ่งสามารถเพิ่มแรงจูงใจให้ผู้บริโภคตัดสินใจเลือกผลิตภัณฑ์ได้มากขึ้น
คำแนะนำทางโภชนาการระบุว่า ใน 1 วัน เราไม่ควรบริโภคโซเดียมเกิน 2,000 มิลลิกรัม (เปรียบเทียบเท่ากับเกลือ 1 ช้อนชา หรือน้ำปลา 4 ช้อนชา) ทำให้เกิดความท้าทายในการคิดสูตรอาหารใหม่ โดยมีการตั้งเป้าหมายว่าอาหารสูตรปลอดโซเดียม (Sodium Free) จะต้องมีโซเดียมน้อยกว่า 5 กรัม และสูตรโซเดียมต่ำจะต้องมีโซเดียมน้อยกว่า 140 กรัม ร่วมกับการใช้สารทดแทนที่ไม่ส่งผลเสียต่อสุขภาพ เพื่อรักษารสชาติอาหารให้ยังคงความอร่อย แต่ดีต่อสุขภาพมากกว่าเดิม
ดร.เจริญ แก้วสุกใส ประธานกลุ่มอุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่ม สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย กล่าวว่า “การปรับสูตรอาหารเป็นหนึ่งในกลยุทธ์ที่ซับซ้อน แต่จำเป็นที่สุดในการส่งมอบผลิตภัณฑ์ที่ดีต่อสุขภาพแก่ผู้บริโภค และในขณะเดียวกันยังสนับสนุนระบบอาหารที่ยั่งยืนและเข้มแข็ง การดำเนินการนี้ต้องอาศัยความสอดคล้องระหว่างหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ กฎระเบียบที่ชัดเจน และต้องสอดคล้องกับความคาดหวังของผู้บริโภค เมื่อบรรลุสมดุลดังกล่าว การปรับสูตรอาหารจะกลายเป็นเครื่องมือที่ใช้งานได้จริงทั้งต่อภาครัฐและอุตสาหกรรมในการยกระดับด้านโภชนาการ โดยไม่สูญเสียความเชื่อมั่นและคุณภาพของผลิตภัณฑ์” ซึ่งประเด็นสำคัญดังกล่าวยังได้รับการเน้นย้ำโดย ดร.พิเชษฐ์ อิฐกอ เลขาธิการกลุ่มอุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่ม สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย อีกด้วย
ภายในงาน ยังได้รับเกียรติจาก พญ.วิสารัตน์ ธีระโกเมน รองผู้อำนวยการสำนักโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ซึ่งเน้นย้ำถึงปัญหาสุขภาพและโภชนาการของไทยที่ทวีความรุนแรงขึ้น รวมถึงความจำเป็นเร่งด่วนในการดำเนินการแบบบูรณาการ ตลอดจนแสดงความเห็นพ้องว่าการปรับสูตรอาหารเป็นหนึ่งในแนวทางสำคัญในการลดการบริโภคน้ำตาลและโซเดียมที่มากเกินไป
นอกจากนี้ ศ.ดร.ซามูเอล ก็อดฟรอยด์ แห่งมหาวิทยาลัยลาวาล ประเทศแคนาดา ยังกล่าวเสริมถึงความสำคัญของการผสานการประเมินความเสี่ยงที่รัดกุมเข้าสู่นโยบายการปรับสูตร โดยชี้ว่าความโปร่งใสและหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่ชัดเจนช่วยเพิ่มความเชื่อมั่นทั้งต่อภาครัฐและผู้บริโภค
นอกจากข้อกังวลในเรื่องโซเดียม อาหารที่มีปริมาณน้ำตาลสูงก็ถือเป็นอีกหนึ่งหัวข้อที่ถูกหยิบยกมาพูดถึงในงาน โดย ดร.กชพร มนูญผล รองผู้อำนวยการกองอาหาร สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา ได้นำเสนอข้อมูลเชิงลึกที่น่าสนใจจากการศึกษาผู้บริโภคในกลุ่มประเทศอาเซียนของ FIA ซึ่งระบุว่า ผู้บริโภคกำลังลดการบริโภคน้ำตาลลงถึง 81% และลดการบริโภคโซเดียมลง 78% อีกทั้ง 94% มีทัศนคติเป็นกลางหรือเชิงบวกต่อการปรับสูตรอาหาร และที่สำคัญ 82% ระบุว่ายินดีจ่ายเพิ่ม หากรสชาติยังคงคุณภาพเดิม ผลการวิจัยนี้ชี้ให้เห็นว่าความยอมรับของผู้บริโภคคือปัจจัยสำคัญในการกำหนดนโยบายโภชนาการที่มีประสิทธิผล
ดร.คม กมลพัฒนะ จาก FoSTAT เน้นย้ำถึงบทบาทสำคัญของวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีทางอาหารในการผลักดันการปรับสูตรอาหารอย่างยั่งยืน โดยชี้ว่าความเข้าใจโครงสร้างของอาหาร (Food Matrix) การใช้วัตถุดิบทางเลือกเพื่อรักษารสชาติและคุณสมบัติการใช้งาน ตลอดจนการสร้างความร่วมมือระหว่างนักวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และอุตสาหกรรม คือหัวใจของนวัตกรรมด้านอาหารเพื่อสุขภาพ
ด้านนายแมตต์ โควัค ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร FIA กล่าวว่า “เรารู้สึกซาบซึ้งอย่างยิ่งต่อการสนับสนุนจากพันธมิตรและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทุกภาคส่วน การเสวนาในครั้งนี้ได้สะท้อนให้เห็นถึงการบูรณาการระหว่างวิทยาศาสตร์ นวัตกรรม และความร่วมมือ ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการยกระดับโภชนาการของผู้บริโภคในประเทศ FIA ยังคงมุ่งมั่นที่จะทำงานเคียงข้างกับทุกภาคส่วนในประเทศไทย เพื่อสร้างศักยภาพและพัฒนาระบบอาหารที่มีสุขภาวะและยั่งยืนสำหรับอนาคต”
การประชุม “SCIENCE IN ACTION – Reformulating Thailand’s Food Future” ปิดท้ายด้วยการเสวนาระหว่างผู้แทนจากภาครัฐ นักวิชาการ และอุตสาหกรรม ซึ่งสะท้อนภาพความร่วมมือแบบพหุภาคีในการบูรณาการเป้าหมายด้านสุขภาพเข้ากับนวัตกรรมที่รับผิดชอบ เพื่อขับเคลื่อนระบบอาหารไทยให้แข็งแกร่งและยั่งยืน เน้นย้ำว่า “สุขภาพดี เริ่มต้นจากอาหารที่ดีกว่า”
