นักวิชาการชี้ค่าแรงถูก หนี้สินพุ่ง สาเหตุแรงงานไทยยอมทำงานพื้นที่เสี่ยงภัยในต่างแดน

นายอนุสรณ์ ธรรมใจ อดีตกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ สภาวิจัยแห่งชาติ สาขาเศรษฐศาสตร์ และ อาจารย์ประจำคณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย กล่าวว่า ค่าแรงถูกไม่เพียงต่อรายจ่ายและการดำรงชีพอย่างมีคุณภาพ บวกกับ ภาวะหนี้ครัวเรือนสูงผลักดันให้แรงงานไทยทั้งทักษะต่ำและทักษะปานกลางเสี่ยงโชคทำงานในพื้นที่เสี่ยงภัยสงครามแลกค่าแรงสูง เช่น อิสราเอล มีแรงงานเข้าไปทำงานมากกว่า 25,000 คน ไต้หวัน มีแรงงานเข้าไปทำงานไม่ต่ำกว่า 50,000 คน มีความเสี่ยงจะเกิดสงครามเช่นเดียวกัน

การเป็นแรงงานภาคเกษตรกรรมในไทยหรือแรงงานรับจ้างทั่วไป ก่อสร้างทั่วไปได้ค่าจ้างขั้นต่ำวันละ 328-354 บาท หรือมีค่าจ้างเฉลี่ยต่อเดือนประมาณ 9,840-10,620 บาทต่อเดือน สำหรับแรงงานรายวันแล้วจะได้ค่าจ้างเต็มเดือน คือ ต้องมาทำงานทุกวัน หากวันไหนไม่มาทำงานก็จะไม่ได้ค่าจ้าง นอกจากนี้ แรงงานรายวันที่ถูกจ้างผ่านบริษัทเหมาช่วง จะอยู่ในสภาพเป็น “แรงงานเหมาช่วง” ไม่มีสวัสดิการวันลาวันหยุดเช่นเดียวกับพนักงานทั่วไปของบริษัท เงินเดือนระดับ 10,620 บาทต่อเดือน

เมื่อเทียบกับค่าแรงหรือเงินเดือนขั้นต่ำของแรงงานในอิสราเอลในลักษณะงานเหมือนกันนั้น ค่าจ้างต่างกันประมาณ 5-10 เท่า อิสราเอลได้เงินเดือนขั้นต่ำ 50,000-100,000 บาทต่อเดือน หรือหากเปรียบเทียบกับประเทศอื่นๆ ที่แรงงานไทยนิยมไปทำงาน เช่น ไต้หวัน เกาหลีใต้ ย่านตะวันออกลาง ก็จะมีค่าจ้างสูงกว่าในตลาดแรงงานไทยประมาณ 3-10 เท่าเช่นเดียวกัน ยิ่งเมื่อเปรียบเทียบกับค่าแรงขั้นต่ำในสหรัฐอเมริกาแล้วยิ่งต่างกันมาก ค่าแรงขั้นต่ำในสหรัฐอเมริกาจ่ายเป็นรายชั่วโมง ชั่วโมงละ 15 ดอลลาร์ ทำงาน 8 ชั่วโมง ได้ค่าจ้างวันละ 120 ดอลลาร์ ตกเดือนละ 3,600 ดอลลาร์หรือ 133,200 บาทต่อเดือน (คำนวณจากอัตราแลกเปลี่ยน 37 บาทต่อดอลลาร์) สูงกว่าค่าแรงขั้นต่ำในไทยประมาณ 13.53 เท่า

แนวโน้มแรงงานไทยยังคงอพยพเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องไปต่างแดนจำนวนมากยอมก่อหนี้กู้ยืมเพื่อใช้เป็นค่าใช้จ่ายดำเนินการเพื่อเดินทางไปทำงานในต่างแดนเพื่อแสวงหาโอกาสในชีวิตที่ดีกว่า จากข้อมูลของทางการพบว่า แรงงานไทยเคลื่อนย้ายไปทำงานมากกว่า 26 ประเทศทั่วโลกในฐานะแรงงานระดับล่างทักษะต่ำจนถึงปานกลาง การเคลื่อนย้ายไปทำงานในระดับบริหาร ระดับผู้เชี่ยวชาญระดับสูงยังอยู่ในสัดส่วนที่ต่ำ

อย่างไรก็ตาม แรงงานส่วนใหญ่ต้องกู้ยืมเงินก้อนใหญ่เพื่อใช้เป็นค่าดำเนินการในการเดินทางไปทำงานในต่างประเทศ เมื่อไม่สามารถทำงานให้มีรายได้ตามสัญญาจ้างย่อมทำให้ไม่สามารถชำระหนี้ได้และไม่สามารถทำให้คุณภาพชีวิตของตัวเองและครอบครัวดีขึ้นกว่าเดิมได้ แรงงานจำนวนหนึ่งจึงไม่ยอมย้ายกลับแม้นเสี่ยงภัยต่อชีวิตจากภัยสงครามในอิสราเอล เรื่องนี้ รัฐบาลโดยกระทรวงแรงงานต้องพิจารณาดูว่าจะช่วยเหลือทางการเงินหรือช่วยเหลือในหางานทำได้อย่างไร หลังกลับมายังภูมิลำเนา

นอกจากควรพิจารณาว่าควรจะมีการปรับเปลี่ยนกฎระเบียบหรือมีมาตรการช่วยเหลืออย่างไรเพื่อให้ค่าดำเนินการในการเดินทางไปทำงานในต่างประเทศถูกลง ในเบื้องต้นต้องเปิดให้มีการแข่งขันเพิ่มขึ้นในบริษัทจัดหางานในต่างประเทศ ลดการผูกขาด ลดการทุจริตคอร์รัปชันในกระบวนการขออนุญาตทำงาน

นายอนุสรณ์ กล่าวว่าการทยอยปรับเพิ่มค่าแรงขั้นต่ำจากวันละ 328-354 บาท เป็น 600 บาทต่อวันในอีกสี่ปีข้างหน้า ไม่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงทิศทางการไหลออกของแรงงานไทยแต่อย่างใด เพราะมีระดับรายได้ที่ต่างกันอย่างชัดเจนและแรงงานก็ดิ้นรนเพื่อต้องการมีคุณภาพชีวิตที่ดีกว่า ประเทศไทยจะสามารถจ่ายค่าจ้างในระดับเดียวกับประเทศไต้หวัน ประเทศอิสราเอลได้ต้องทำให้เศรษฐกิจไทยมีอัตราการขยายตัวอย่างต่ำปีละ 5-6% และก้าวสู่การเป็นประเทศรายได้สูงหรือประเทศพัฒนาแล้วในอีก 15 ปีข้างหน้า (หากประสบความสำเร็จในการพัฒนาประเทศโดยไม่สะดุดลงระหว่างทาง ต้องใช้เวลาอย่างน้อย 15 ปี) การปรับค่าจ้างต้องให้เพียงพอต่อการดำรงชีพและสามารถบรรเทาความเดือดร้อนทางเศรษฐกิจ และภาระหนี้สินของผู้ใช้แรงงานและครอบครัวได้ โดยประเมินว่าการปรับขึ้นค่าแรงขั้นต่ำเพื่อคุณภาพชีวิตผู้ใช้แรงงานและกระตุ้นเศรษฐกิจ ลดปัญหาความเหลื่อมล้ำและสร้างความเป็นธรรมทางเศรษฐกิจนั้นต้องมากเพียงพอและอย่างน้อยต้องสูงกว่าอัตราเงินเฟ้ออย่างน้อย 10%

การปรับขึ้นค่าแรงขั้นต่ำในระดับที่เหมาะสมจะบรรเทาปัญหาภาระหนี้ครัวเรือนที่อยู่ในระดับที่สูงมาก ไม่เกิดแรงกดดันเงินเฟ้อมากนัก ควรยกเลิกแนวทางการพัฒนาหรือยุทธศาสตร์ค่าแรงถูกเพื่อดึงดูดการลงทุนการกดค่าแรงขั้นต่ำเพื่อดึงดูดการลงทุนเป็นยุทธศาสตร์เศรษฐกิจที่ไม่เหมาะสำหรับประเทศไทยที่เข้าสู่สังคมผู้สูงอายุแล้ว ประชากรวัยหนุ่มสาวไม่มากและเกิดภาวะขาดแคลนแรงงานในหลายกิจการ แต่เสนอให้ใช้ผลิตภาพแรงงานสูงแข่งขัน การลงทุนทางด้านนวัตกรรมแข่งขัน ความโปร่งใสปลอดคอร์รัปชันดึงดูดการลงทุน เสถียรภาพทางการเมือง ความต่อเนื่องและคงเส้นคงวาของนโยบายดึงดูดการลงทุน รวมทั้ง ใช้มาตรฐานระบบนิติรัฐที่ดี โครงสร้างพื้นฐานทางเศรษฐกิจที่ดีดึงดูดการลงทุน ต้นทุนการเงินต่ำ และเข้าถึงแหล่งทุนง่ายเป็นตัวขับเคลื่อนเศรษฐกิจและดึงดูดการลงทุน